Từ xếp hàng đến giữ cửa: Trải nghiệm du học và ba bài học văn hóa không thể bỏ qua

Du học không chỉ là cơ hội được học tập ở những môi trường giáo dục phát triển, , mở ra nhiều lựa chọn hơn về sự nghiệp trong tương lai, mà với mình, du học còn là hành trình trải nghiệm và thực hành những kỹ năng văn hóa đầy ý nghĩa. Trong bài blog này, mình xin chia sẻ 3 kỹ năng ứng xử văn hóa mình quan sát và học được trên hành trình du học.

Những giá trị này tuy nhỏ , nhưng chúng lại là những bài học vô cùng quý giá mà mình lượm lặt được cho hành trang phát triển cá nhân, trên con đường làm giáo dục, cũng như làm giàu thêm trải nghiệm sống của mình. Mình tìn là nó cũng sẽ hữu ích, đồng thời mở ra góc nhìn mới bạn để bạn suy ngẫm và thay đổi qua 3 câu chuyện sau.

1. Kĩ năng xếp hàng

Có một lần mình tham dự tiệc buffet của một hội nghị quốc tế tại Úc. Các vị khách, hầu như ai cũng cầm trên tay một ly rượu hoặc cocktail và nói cười rôm rả. Không khí nhộn nhịp nhưng không kém phần trang trọng. Mình thấy đói bụng và đến lúc cần tìm đồ ăn. Mình đi xuyên qua đám đông, đến thẳng quầy buffet nơi có người đang phục vụ và order một cái bánh burger thịt được làm tại chỗ. Một chốc sau, mình vui vẻ với chiếc burger trên tay, và nhận ra, “Ồi không! Không phải thế chứ! Mình vừa cắt ngang một hàng dài đang chờ burger”.

Cảm giác tủi hổ và thẹn thùng đến đỏ mặt. Mặc dù không ai để ý đến mình, và cũng không ai gọi “Hey! You’re cutting the line!”, nhưng đó là một khoảnh khắc đáng ghi nhớ về việc quan sát hàng lối nơi công cộng. Đây không phải là lần đầu tiên mình ra nước ngoài, nhưng vẫn có những bài học cá nhân, rất cụ thể, rất đáng giá về việc xếp hàng. Đôi khi xếp hàng nó không còn là chuyện ý thức nữa, mà nó trở thành một kỹ năng cơ bản và quan trọng cần phải học và luyện tập.

Đối với những nơi dịch vụ công, có sẵn hàng lối thì có lẽ sẽ dễ dàng để nhận ra chúng ta cần phải chờ đến lượt, nhưng đối với những nơi không có sẵn chỗ xếp hàng như ở một buổi tiệc như trên, thì việc ý thức cần tạo hàng và duy trì hàng, cần nỗ lực không chỉ ở một người, mà còn của cả tập thể.

Đó là bài học văn hóa mà mình sẽ không nhận ra sớm nếu như không có những trải nghiệm văn hóa thế này.

2. Kỹ năng nhường đường cho người đi bộ

lần đầu sang Mỹ du học, mình đã “sốc văn hóa” một cách vui vẻ khi thấy các bác tài thường dừng lại để nhường đường cho người đi bộ, ngay cả khi đèn chưa chuyển màu hoặc khi không có cột đèn giao thông. Chỉ cần mình đứng gần lề đường, những chiếc xe sẽ đi chậm lại và dừng hẳn, chờ mình qua. Thậm chí một số bác tài còn vẫy tay ra hiệu khi thấy mình đang lưỡng lự và chờ cho đến khi mình sang đường an toàn rồi mới chạy tiếp.

Ở Mỹ một thời gian, mình mới hiểu rằng trong văn hóa bản địa, người đi bộ hay người đi xe đạp được xếp vào nhóm yếu thế khi tham gia giao thông, và luôn được ưu tiên hàng đầu. Những ngày đầu trở về Việt Nam, mình luôn trong tình trạng “sốc văn hóa ngược” mỗi lần qua đường với tâm thế như đang tham gia một cuộc thi "vượt chướng ngại vật" sao cho khỏi “dính chưởng”, hoặc mấy lần bị “đốn tim” vì xe báo “Né đường! I’m coming…” bằng tiếng còi inh ỏi.

Một vài người quen của mình ở nước ngoài lâu năm, khi gặp lại, họ vẫn hỏi thăm: Tại sao người ta ít nhường đường cho người đi bộ? Thật tình đây là câu hỏi khó.. Mình nghĩ có thể với dòng xe lưu thông đông và sát nhau như ở Việt Nam thì việc dừng lại đột ngột nhường người bộ qua đường sẽ khiến người điều khiển gặp nguy hiểm với dòng xe phía sau. Vấn đề tưởng chỉ là ở ý thức của người lái xe, nhưng sâu trong đó là cả 1 bài toán cần giải về truyền thông, về giáo dục, về thiết lập cơ sở hạ tầng để người đi bộ được nhường đường mà mọi phương tiện đều được an toàn. Nhưng mình tin là, khi càng nhiều người có trải nghiệm sốc văn hóa “được nhường đường”, thì vấn đề sẽ sớm được giải quyết bằng những hành động cụ thể. Và mình vẫn luôn làm mọi cách, trong khả năng, để những người quanh mình đều có trải nghiệm này.

3. Giữ cửa cho người khác

Mình có thể thích trường Boston College của mình ở hàng trăm khía cạnh, nhưng có một đặc điểm mình không mấy ưng bụng: Các cửa ra vào được thiết kế siu nặng. Đối với một cô bé Châu Á 1m50 như mình, thì mỗi lần đẩy hoặc kéo cửa ra vào, mình phải dùng lực của toàn bộ cánh tay và cơ thể. Tuy nhiên, có một văn hóa nhỏ nhưng lại làm mình cảm thấy vô cùng thú vị ở trường mình, đó là cách mọi người thường giữ cửa cho nhau.

Lần đầu tiên mình trải nghiệm nét văn hóa tuyệt vời này là khi cần tìm một cuốn sách ở thư viện. Sinh viên ra vào liên tục. Như thường lệ, khi mình định đẩy cửa vào thì bất ngờ, bạn đi trước đã kịp giữ cửa cho mình. Và cũng như một quán tính, mình “say thanks” và giữ cửa cho người đi sau. Mình cũng không biết nét văn hóa này bắt đầu từ đâu, hoặc cần bao lâu để nó được phổ biến như hiện tại. Cái mình thấy là nó thật đẹp. Và mình nhận ra, nó cũng vô tình là cái cớ để con người ta tương tác và thể hiện sự quan tâm đến nhau. Chỉ cần những lúc như vậy thôi, mình thấy ấm áp lạ thường.

Nếu ở Việt Nam, chắc nhiều người sẽ ngạc nhiên khi thấy ai đó giữ cửa cho mình mà không có lý do. Mình biết là văn hóa mỗi nơi mỗi khác, và mình cũng không phán xét cái nào là tốt hơn cái nào. Nhưng với cá nhân mình, mình tin là, chính những hành động nhỏ này lại tạo nên sự thân thiện và kết nối giữa con người với nhau. Tự hỏi, nếu ai cũng có thói quen giữ cửa cho người khác, cuộc sống của chúng ta sẽ thay đổi như thế nào nhỉ?

Sau mỗi trải nghiệm du học, mình càng hiểu rằng, những điều nhỏ bé như xếp hàng, nhường đường hay giữ cửa cho người khác, về lâu dài sẽ tạo ra những tác động không hề nhỏ chút nào. Chúng là những bài học bình dị về văn hóa, tôn trọng, và cách sống nhân văn.

Vậy nên, nếu bạn có cơ hội du học, hay bất kỳ cơ hội nào ghé thăm các quốc gia khác, hãy quan sát và góp nhặt những giá trị vô hình quý báu ở đó và mang chúng trở về, để cuộc sống của chúng ta và những người xung quanh trở nên tốt đẹp hơn bạn nhé!